De hoofdstad van een land, (deel)staat of provincie is de
stad waar de regering of het bestuur van het gebied zetelt.
Over het algemeen fungeert de hoofdstad ook als de plaats
waar het parlement, het Hooggerechtshof en
de woning van het staatshoofd gevestigd zijn. Bij een gemeente spreekt men
meestal van een hoofdplaats in plaats
van een hoofdstad.
Een stad kan uiteraard de hoofdstad van verschillende
bestuurlijke eenheden zijn; zo is Brussel de hoofdstad van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest,
Vlaanderen, de Franse Gemeenschap, België en de facto ook van de Europese Unie (zie Brussel als Europese
hoofdstad).
Een hoofdstad heeft soms dezelfde naam als het gebied,
dit komt vooral bij provinciën vaak voor, maar soms ook bij landen, zoals in het geval van Luxemburg
en Mexico-Stad. Het komt echter voor dat een stad met dezelfde naam niet de hoofdstad is: de
hoofdstad van Belize is niet Belize City maar Belmopan.