Smeergeld bij de NMBS: de Bulgaarse route

“Eens een kieken, altijd een kieken” of hoe een ruzie tussen zakenpartners leidde tot een corruptie-onderzoek bij de spoorwegen

Smeergeld bij de NMBS: de Bulgaarse route

Het waren geen fraaie maanden voor de NMBS: treinen met almaar meer vertragingen, de spoorwegveiligheid die tekort schiet en ook nog eens een onderzoek naar corruptie bij de overkoepelende holding boven de spoorwegen. Wij achterhaalden het verhaal.

Tekst: René De Witte

Net voor Kerstmis. Het Federaal Parket maakt een onderzoek bekend naar mogelijke corruptie bij de NMBS-Holding, ook B-Holding genaamd. Er zijn acht mensen opgepakt waarvan uiteindelijk vier zijn aangehouden: twee ambtenaren en twee zakenlui, twee Vlamingen en twee Walen. Of hoe er bij fraude geen taalgrens bestaat. Het gaat kennelijk om smeergeld bij de onderhoudscontracten waarbij ambtenaren zijn betrokken en de bedrijfsleider van een Oostendse firma.

Het fraudegeld werd besteed aan buitenlandse reizen en vastgoed. De ambtenaar werd ook nog omgekocht met een leasingwagen. Veel details geeft het parket niet prijs, maar de aanhoudingen wijzen op een ernstige zaak. Een paar jaar na het corruptie-onderzoek bij de Regie der Gebouwen, nu dus eentje bij het spoor. Wat het parket niet vertelt, is dat het onderzoek er (allicht) nooit gekomen zijn, hadden twee zakenpartners op een dag geen kletterende ruzie gehad en de ene de andere aan de galg was gaan praten.

“Zet mijn naam er maar voluit bij: Jean-Luc Salomez!”, zegt de zakenman die de kat de bel aanbond. We zien hem in Waasmunster. Veel is hij er niet, want de man pendelt gestadig naar Bulgarije waar hij zijn zaken enkele jaren geleden heeft verlegd en waar hij vanuit het businesscentrum Flex Offices East Europa in Sofia een aantal diensten aanbiedt. Het oprichten van vennootschappen is er één van. Het voeren van de boekhouding een andere. Hij heeft een belang in een uitzendkantoor, investeert in vastgoed et cetera.

Nogal wat Vlamingen kloppen bij hem aan om zich in Bulgarije te vestigen. Bulgarije is Europa, het fiscaal regime is er (erg) interessant, de werkkrachten zijn er net als het vastgoed en de gronden goedkoop, er is ruimte en investeerders worden er door de overheid met open armen ontvangen. Kortom, daar vallen heel wat zaken te doen.

JEAN-LUC SALOMEZ: “Hier is net een Limburgse fruitkweker de deur uit. Hij wil een deel van zijn boomgaarden naar Bulgarije verplaatsen. Dat zijn het soort zaken waar ik me bezig mee houd. Maar als het is om via Bulgarije corruptiegeld wit te wassen, dan zijn ze bij mij aan het verkeerde adres. Niet met mij!”

Een Bulgaarse mouw

Met 'ze' bedoelt hij het trio dat hij op een dag in 2008 over de vloer krijgt en die zijn gestuurd door Patrick V.K., financieel adviseur die een boekhoudkantoor runt in Waasmunster en ook de boekhouding van Salomez voert. De drie zijn Geert W. van het bedrijf Ikaru Renobel (Oostende), Marcel S. van Claro Belgium (Wommelgem) en voorts een zekere Bruno L., zoals Salomez nog zal vernemen, een diensthoofd bij de NMBS-Holding.

Bruno L. werkt op de dienst die belast is met het onderhoud van de stationsgebouwen. Hij is meer bepaald belast met de voorbereiding van de aanbestedingsdossiers, en nadien de opvolging van de werken, die te maken hebben met het reinigen van de stationsmuren. Die hebben nogal te lijden onder roest. Het gaat om aanbestedingen van relatief kleine bedragen, het volstaat om een drietal, viertal bedrijven aan te schrijven voor een offerte.

De dossiers komen nooit op directieniveau. De interne controleprocedures bij de holding zijn ondermaats. Dat opent perspectieven voor wie buiten de lijnen wil kleuren, zoals Bruno L. dat doet. Het zijn steeds dezelfde bedrijven die meedingen, althans pro forma want ze spelen onder één hoedje. De enige die wat van het systeem weet, is inspecteur Richard G. Als die zwijgt, komt er nooit wat aan het licht. Daar wordt dus een mouw aan gepast, een Bulgaarse mouw.

Als het drietal bij Salomez aanklopt, is dat omdat ze graag via hem aan een Bulgaarse vennootschap komen, meer bepaald een zogenaamde EOOD, zo eentje die doodsimpel is op te richten en die Salomez eigenlijk constant in voorraad heeft. En zo wordt Geert W. eigenaar van Jubikar, Marcel S. van MPRC en Bruno L. van Consultancy and Advice. Er worden contracten getekend voor het verlenen van een domicilie-adres op de kantoren van Flex Offices. Die zal ook de boekhouding voeren, al is dat een groot woord. Voor een EOOD volstaat het om jaarlijks een balans neer te leggen. Ook al erg handig.

Een liederlijk leven

Later zal Salomez aan de speurders vertellen dat hij op dat moment niet anders weet dan dat de drie geld hebben te investeren en dat ze van Patrick V.K. de tip hadden gekregen om dat te doen in Bulgaars vastgoed, een uitstekende belegging. En zo koopt Salomez voor Geert W. een wijngaard, voor Bruno L. een huis. Dat huis koopt hij met geld van Geert W., hetgeen Salomez een beetje eigenaardig vindt, maar niet verdacht. Dat gebeurt in zaken wel vaker.

Ondertussen is ook Richard G. in het verhaal gedoken, de inspecteur die vooral moet zwijgen. Richard G. wil in Eigenbrakel het fitnesscentrum Olympique Elite Gym oprichten. Zijn baas Bruno L. wil hem helpen en verschaft de inspecteur vanuit zijn bankrekening in Bulgarije een lening van 60.000 euro. De hele transactie wordt uitgewerkt vanuit Flex Office. Salomez is dus op de hoogte, en overigens wil hij zelf wel ook lenen aan Richard G.

Er is geen vuiltje aan de lucht, en ook geen achterdocht. Er zijn wel steeds meer zaken die Salomez tegen de borst stuiten, zo bijvoorbeeld het liederlijke leven dat Geert W. leidt wanneer hij naar Bulgarije komt, wat hij steeds vaker doet.

SALOMEZ: “De maat was vol toen ik hem betrapte met coke. Niet bij mij thuis! Over my dead body. Ik heb hem mijn huis uitgezet. Zo is de ruzie begonnen, en gaan escaleren. Geert W. wilde de facturen van Flex Offices niet betalen, inmiddels al voor een paar tienduizenden euro. Ze waren volgens hem vals. Wablieft, vals? In geen honderd jaar. Oké, er was een fout gemaakt in de factuurnummers, maar dat was door mijn boekhouder rechtgezet.”

Eens een kieken, altijd een kieken

De ruzie ontaardt in oorlog. Wanneer Geert W. ermee dreigt een strafklacht neer te leggen wegens valsheid in geschrifte, is het hek helemaal van de dam. Boekhouder Patrick V.K. probeert te bemiddelen, maar Salomez is niet te bedaren. “Eens een kieken, altijd een kieken,” fulmineert hij op Skype. “Ik heb met jullie corrupte klootzakkerij niets te maken (...) Betalen wat open staat, zal hij zeker. Als hij gemeen wil zijn, geen probleem. Ik hoef enkel eerlijk te zijn en da's voldoende.”

Salomez alludeert op de dingen die Geert W. hem in betere tijden en nu en dan met een glas teveel, zoal heeft toevertrouwd. Dat Geert W. maar een klacht tegen hem indient, dat stapt Salomez op zijn beurt naar het gerecht. En dat zal Geert W. geweten hebben, want Salomez heeft bij Flex Offices de bewijzen maar te rapen. Hij doet immers ook de boekhouding. Medio vorig jaar. Geert W. voert zijn bedreiging uit, en Salomez dus de zijne ook. Eind juli 2010, de twee rechercheurs van de Federale Gerechtelijke Politie Dendermonde noteren.

SALOMEZ: “Op een bepaalde ogenblik is Geert W. samen met Bruno L. mij een paar keer komen opzoeken in Bulgarije (...) Aanvankelijk wist ik niet wat L. voor de kost deed. Zo vernam ik tijdens één van zijn verblijven in een huis van mij in Bulgarije dat hij voor de NMBS werkte. Later legde Geert W. mij zijn systeem uit waarbij hij mij vertelde dat hij contracten bij de NMBS binnenhaalde en daarvoor de opbrengst verdeelde.”

Een kolommensysteem

De opbrengst verdelen? Ja, Salomez kent een aantal namen.

SALOMEZ: “Een derde was voor zichzelf (hij heeft een goed nicheproduct), een derde voor Claro Belgium (voor de uitvoering van de werken), het resterende deel werd verdeeld volgens een kolommensysteem waarbij hij mensen die hem van nut waren, vergoedde voor hun prestaties. De hoofdmoot was voor Bruno L., maar er waren ook nog een zestal andere namen die op die manier geld ontvingen. Ik herinner mij iemand verantwoordelijk voor de toiletten van de NMBS.”

“Geert W. vertelde mij dat hij voordien belangrijke cashsommen afhaalde van zijn rekeningen bij Dexia en Fortis in Oostende en dat hij L. ook al een deel in natura had vergoed. Daarbij had hij het over een Audi A4 cabrio die hij via Ikaru Renobel leasde, en de aanleg van een zwembad aan de woning van Bruno L. Geert W. vond dat hij op die manier niet langer kon verder doen en hij op zoek was naar een andere manier.”

“Wij hebben daarover een aantal keren gediscussieerd. Hij sprak mij over het valselijk uitschrijven van facturen, maar daarin wilde ik niet meegaan. Ik was wel bereid mee te werken aan zijn plan met investeringen in vastgoed (...) Toen ik nadien, veel later, de link kon leggen naar gesjoemel met NMBS-contracten en de werkelijke toedracht ontdekte – corruptiegeld bij Bruno L. krijgen – was voor mij de samenwerking met Geert W. gedaan. (...) Het is doordat ik voor bona fide bedrijven goede zaken kan doen in Bulgarije dat ik mij dood erger aan mensen die Bulgarije gebruiken om hun gelden wit te wassen.”

Of Jean-Luc S. weet heeft over hoe lang het gesjoemel al bezig is? En wat hem doet besluiten dat alle facturen van Geert W. naar Claro Belgium vals zijn?

SALOMEZ: “Het staat mij voor dat dit al bezig was van in 2008. Hij heeft mij alles uitgelegd. Volgens mij is de facturatie tussen Claro Belgium en de NMBS correct. Ikaru Renobel, dat geen personeel in dienst heeft, moet echter zodanig grote facturen maken omdat het ook een deel aan Bruno L. moet kunnen uitbetalen. Daarbij kan het niet meer verantwoorden dat het zo'n monsterwinsten maakt want de bedrijfsopbrengsten zijn niet in verhouding met de bedrijfskosten.”

Enorme bedragen

Wanneer de speurders later de jaarrekeningen inkijken van Claro Belgium en Ikaru Renobel zullen ze inderdaad merken dat beide bedrijven in de periode 2008-2009 hun zaken formidabel zagen stijgen. Hier is een reukje aan. En inderdaad: Ikaru Renobel heeft geen kat in dienst. Ook al verdacht. Het is de speurders meteen duidelijk dat Ikaru Renobel zich blauw zou betalen aan belastingen als die tegenover de opbrengsten ook geen onkostenfacturen kan boeken. Het zijn valse facturen, weet Salomez. En hij heeft ze mee: de facturen van MPRC in Bulgarije aan Ikaru Renobel.

SALOMEZ: (aan de speurders) “Alles wat tussen België en Bulgarije is gefactureerd, is fictief. Er is nooit iets getransporteerd geweest.”

Wat de speurders ook nog willen weten, is hoe Salomez in zijn schriftelijke klacht aan een bedrag van miljoenen euro corruptiegeld komt?

SALOMEZ: “Ik weet dat hij gemiddeld per werf 240.000 tot 300.000 euro verdiende. Dit houdt in het kuisen van het glas, het beton, het betonrot, het staal e.a. Verder was er ook een onderhoudscontract (...) van 1,5 miljoen euro per jaar. Het gaat dus om enorme bedragen.”

“Bovendien wil ik ook wijzen op de materiële rijkdom die Geert W. mij in een zatte bui meermaals toonde (...) Op uw vraag of hij me zei wat hij exact betaalde aan Bruno L., antwoord dat ik dat niet weet. Ik weet dat het ongeveer een derde is van wat hij binnenkrijgt, dus het zal ook wel een zeer groot bedrag zijn, in de miljoenen.”

Ook de TEC?

December 2010. Bruno L. is betrapt op onregelmatigheden en is overgeplaatst naar een andere dienst. Van de corruptie weet de holding nog niets. Omdat het gerecht vreest dat Bruno L. stukken zal doen verdwijnen, dan toch actie. Uit de uitleg die het parket geeft, blijkt dat Salomez heel dicht bij de waarheid zat. Wat het parket niet vertelt, is dat Salomez ook dingen wist te vertellen over de Waalse vervoersmaatschappij TEC en dat in dat verband mensen zijn verhoord.

SALOMEZ: “In verband met TEC kan ik verklaren dat de aanbesteding een maand of vier geleden (rond maart 2010, red.) is uitgeschreven. Ik weet dat Ikaru Renobel opnieuw heeft gewonnen ondanks het feit dat zij, net als in het dossier van de NMBS, de duurste zijn (...) Het gaat over miljoenen euro's, want het gaat om het onderhoud van alle bussen van de TEC (...) Ik weet dat er een deal was vergelijkbaar met de contracten van de NMBS, een derde voor de uitvoerder, een derde voor Ikaru Renobel en een derde voor anderen.”

Eind januari. De aanhouding van Bruno L. en Geert W. wordt met dertig dagen verlengd. De twee anderen mogen onder voorwaarden naar huis.