Jaarrekeningenfraude of boekhoudfraude is een vorm van fraude waarin een bedrijf bewust een onjuist
beeld van haar financiële situatie geeft en hiermee buitenstaanders zoals
banken, beleggers en contractspartijen misleidt. Wanneer dit in de openbaarheid
komt, spreekt men van een boekhoudschandaal. Hierbij worden vaak
ook accountants, trustkantoren, advocaten en wederpartijen in het schandaal
meegesleept.
Verschillende motieven kunnen ten
grondslag liggen aan boekhoud- of jaarrekeningenfraude. Een bedrijf zal de stand
van zaken zo goed mogelijk willen presenteren aan beleggers zodat de effecten
(aandelen of obligaties) een hoge koers krijgen en zullen worden gekocht. Ook
zullen banken bij een rooskleurig beeld geneigd zijn minder rente te eisen op
hun leningen. Bovendien zijn bij veel bedrijven de bonussen van werknemers en
dan met name het hogere management gerelateerd aan de jaarwinst of de
beurskoers.
Wanneer de zaken even wat minder gaan
kan een bedrijf besluiten dit even niet in de openbaarheid te brengen, want
"dat halen we toch wel in". Als dit niet lukt kunnen verliezen zich
opstapelen, waardoor een bedrijf het ene gat met het andere vult, en uiteindelijk
in de eigen leugen verstrikt raakt.
Een andere reden voor
jaarrekeningenfraude kan liggen in het willen camoufleren van eigen fraude. Het
kan voorkomen dat geld weggesluisd wordt uit een bedrijf. Dit moet natuurlijk
wel verborgen worden voor de investeerders.
