Tuesday 21 May 2013

Extra maatregelen Sociale Fraude


Ook de extra maatregelen voor de sociale fraudebestrijding steunen op het Actieplan Fraudebestrijding 2012-2013. Om sociale fraude aan te pakken zet de regering in op een betere detectie, een grotere pakkans en een strengere en effectievere bestraffing. Deze aanpak moet vooral ontradend werken. Er wordt extra personeel aangeworven bij de administraties om de gerichte antifraudemaatregelen snel en efficiënt te kunnen uitvoeren. Meer kruising en uitwisseling van gegevens zijn cruciaal voor de verschillende diensten die met fraudebestrijding te maken hebben. Die werkwijze leverde vorig jaar recordresultaten op die dit jaar minstens geëvenaard zullen worden.

Betere preventie van sociale fraude

Bestrijden van uitkering– en bijdragefraude met beëindigingsvergoedingen

De huidige regeling van beëindigingsvergoedingen is bijzonder complex en incoherent. De ontslagvergoeding waarop een lid van een ondernemingsraad recht heeft is bijvoorbeeld onderworpen aan RSZ-bijdragen en niet cumuleerbaar met een werkloosheidsuitkering. De ontslagvergoeding waarop bijvoorbeeld een zwangere werkneemster, ontslagen omwille van haar zwangerschap, recht heeft is dan weer vrijgesteld van bijdragen en wél cumuleerbaar met een werkloosheidsuitkering. In totaal bestaan er een dertigtal verschillende ontslagvergoedingen, maar zonder objectieve criteria die bepalen waarom de ene wel en de andere niet onderworpen is aan bijdragen, net zomin als waarom de ene vergoeding wel en de andere niet cumuleerbaar is met uitkeringen.

Onderhandelingen in ontslagdossiers kunnen tot optimalisatie van het systeem leiden, door de vergoeding kunstmatig zo te kwalificeren dat er geen bijdragen op moeten worden betaald en ze cumuleerbaar is met een werkloosheidsuitkering.

De nieuwe regeling wil een uniforme behandeling van alle ontslagvergoedingen, zowel wat betreft de erop verschuldigde bijdragen als wat betreft de cumulatie met sociale uitkeringen. De wijziging wordt ingevoerd na overleg met de sociale partners.

Controle van fictieve aansluitingen

Buitenlanders die zich in ons land als zelfstandige willen vestigen moeten bij de sociale verzekeringsfondsen een specifiek attest aanvragen om een verblijfsvergunning te kunnen krijgen. Dat attest kan misbruikt worden om een verblijfsvergunning en indirect een leefloon van het OCMW te krijgen. Het gebeurt dat personen zonder een beroepsactiviteit zich toch bij een sociaal verzekeringsfonds aansluiten als zelfstandige. Vaak hebben ze geen sociale bijdragen betaald of hiervoor uitstel verkregen.

Om dergelijke praktijken te voorkomen vraagt het sociale verzekeringsfonds nu al om een vragenlijst in te vullen aan al wie het specifiek attest vraagt. Op basis van die vragenlijst gebeurt een eerste controle op de echtheid van de zelfstandigenactiviteit. Die controle heeft al gezorgd voor een daling van het aantal frauduleuze aansluitingen als zelfstandige, vaak door Oost-Europeanen.   

De maatregel wordt nu nog versterkt. Om dat specifiek attest voor een verblijfsvergunning te krijgen moet de aanvrager de vragenlijst binnen de 15 dagen volledig ingevuld, gedateerd en ondertekend terugbezorgen. Gebeurt dat niet correct, zal het sociale verzekeringsfonds de aansluiting tot het zelfstandigenstelsel ambtshalve schrappen. Wordt het attest wel correct teruggestuurd, dan zal het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) dit controleren. Het RSVZ zal zich dan binnen de 3 maanden uitspreken over de beroepsactiviteiten van de aanvrager. Als blijkt dat er geen werkelijke beroepsactiviteit is, dan zal het RSVZ het sociale verzekeringsfonds vragen om de aansluiting te schrappen. Het RSVZ informeert ook de Dienst voor Vreemdelingenzaken (DVZ).

Met deze maatregel wordt de illegitieme toegang tot het zelfstandigenstelsel moeilijker gemaakt en beter gecontroleerd. Dit moet leiden tot minder fictieve aansluitingen en minder onterecht toegekende leeflonen.

Vanaf 1 januari 2013 zal binnen het RSVZ een koepel ‘Controle’ een meer diepgaande controle uitvoeren in sectoren waar nieuwe vormen van fraude worden vastgesteld. Deze koepel verenigt alle verantwoordelijke diensten voor het toezicht op de uitvoering van de verplichtingen van het sociaal statuut. Bij het RSVZ zal nieuw personeel aangeworven worden om de uitvoering van bovenstaande maatregelen mogelijk te maken.

Betaling eerste bijdrage en toekenning van sommige uitkeringen

Sinds 1 april 2010 is elke zelfstandige verplicht zich aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds op de eerste dag van zijn activiteit. Per kwartaal moet de zelfstandige zijn sociale bijdragen aan het fonds betalen. In ruil daarvoor heeft de zelfstandige recht op gezinsbijslagen, ziekte-, moederschaps- en invaliditeitsverzekering, pensioen en faillissementsverzekering. De zelfstandige geniet deze rechten meteen van bij zijn aansluiting bij het fonds, ook zonder al bijdragen te hebben betaald. Personen die geen zelfstandige activiteit uitoefenen kunnen hier misbruik van maken door zich bij een sociaal verzekeringsfonds aan te sluiten, enkel om uitkeringen te verkrijgen.

Starters zonder vaste verblijfplaats in België zullen hun eerste bijdrage verschuldigd zijn binnen dezelfde termijn die momenteel geldt (einde van het eerste kwartaal met mogelijkheid van uitstel). Socialezekerheidsrechten, vooral geneeskundige verzorging en gezinsbijslagen, zullen echter pas vanaf de eerste effectieve betaling worden geopend. Indien een frauduleuze aansluiting zou worden vastgesteld, moet de genieter naast de betaling van een administratieve geldboete ook de achterstallige eerste bijdrage betalen.